कुरा यसपालीको अर्थात २०६४ सालको दशैंको हो । दशैं लागेपछि नवदुर्गा भवानीको पुजाआजा ब्यापक रुपमा प्रारम्भ भयो । राजनीतिक दलहरुलाई पनि दशैं नलाग्ने कुरै भएन । मज्जासँग दशैं लाग्यो । घटस्थापनाका दिन राजनीतिक दलहरुले पनि आ आफ्नो गच्छेअनुसार यसरी जमरा राखे ।

नेपाली कांग्रेसले प्रधानमन्त्री निवास बालुवाटार अर्थात गिरिजाटारमा जमरा राख्यो । जमरा राख्ने समारोहमा कांग्रेसका बडे बडे नेताहरु उपस्थित थिए । प्रधानमन्त्री निवासको बुइँगलमा जमरा राख्ने समारोह सुरु भयो ।

‘म त प्रधानमन्त्रीको कुर्सीकै जमरा राख्छु, कुर्सीको जमरा राखेपछि कुर्सि नै उम्रन्छ’ यसो भन्दै गिरिजाले बालुवामा कुर्सी गाडे । उनले दुर्गा भवानीको प्रार्थना गर्दै भने-’हे दुर्गा भवानी, यो कुर्सीबाट कुर्सी नै उम्रियोस्, त्यसपछि म कहिल्यै कुर्सी विहिन बन्दिन ।’

एमालेले चाहिँ बल्खु दरबारमा जमरा राख्ने निधो गरेछ । बल्खु दरबारमा जमरा राख्ने समारोह सुरु भयो । दरबारको बुइँगलको हलमा जमरा राखिने भयो । एमाले स्थायी समितिले चुनावी मतपत्रको जमरा राख्ने निर्णय गर्‍यो । समारोहमा श्री दुर्गा भवानीको आराधना गर्दै माधव नेपालले भोट हाल्ने बाकसमा बालुवा भरेर त्यसैमा मतपत्र गाडे । माधवले दुर्गा भवानीको प्रार्थना गर्दै भने-’हे दुर्गा भवानी, हामी उहिले नास्तिक भए पनि अहिले आस्तिक हौं । यो मतपत्रको जमराबाट थुप्रै मतपत्र उमारिदेउ र चुनावमा हाम्रो विजय होस्, माओवादीको सिनिक्कै सफाया होस् ।’

उता माओवादीमा भने जमरा राख्ने चालचुलै थिएन । नेताहरु आ आफ्नो काममा ब्यस्त थिए । वाइसिएलले माओवादी हेडक्वार्टर अर्थात प्रचण्डको कानमा खबर ल्यायो-’कांग्रेस र एमालेले जमरा राख्न लागेका छन् ।’

खबर खतरनाक थियो । खबर सुनेर प्रचण्ड झसङ्ग भए । उनले तत्कालै पार्टीको बैठक राखे । कांग्रेस एमालेले जमरा राखेको खबर सुनेर माओवादीका सबै नेता सोचमग्न भए । त्यसपछि माओवादी नेताहरुले एकमतले आफूहरुले पनि जमरा राख्ने निर्णय गरे । पार्टीको हेडक्वार्टर अर्थात प्रचण्डको डेराको एउटा कोठामा जमरा राख्ने निर्णय गरियो । जमरा राख्न वाइसिएलको टोलीले तत्कालै एउटा कोठा खाली गर्‍यो । तर जमरा के को राख्ने ? यसमा विवाद सुरु भयो ।

अध्यक्ष प्रचण्ड र बाबुरामले चुनावी मतपत्रको जमरा राख्नुपर्छ भने । उता मोहन बैध, रामबहादुर थापा, नेत्रविक्रम चन्दहरुले बन्दुकको गोलीको जमरा राख्नुपर्छ भने । विवादले निकै चर्को रुप लियो । त्यसो भए जमरा नै नराख्ने कुरा पनि आयो । तर प्रचण्ड र मोहन बैध दुवैले एक स्वरमा भने-’कांग्रेस एमालेले जमरा राखिसकेको अवस्थामा हामीले पनि जमरा राख्नैपर्छ ।’

के को जमरा राख्ने भन्ने विवादका बीच एउटा सहमति भयो । सहमति अनुसार मतपत्र र गोली दुवैको जमरा राख्ने निधो भयो । घर घरमा धान, जौ मकै मिसाएर जमरा राखिए जस्तै मतपत्र र गोली मिसाएर जमरा राख्ने निर्णय भयो । त्यसपछि लेनिनशास्त्रका मन्त्र पाठ गर्दै प्रचण्डले जमरा राखे अनि लालसलाम गर्दै भने-’हे भगवान कमरेड, मतपत्रबाट मतपत्र नै उम्रियोस् है !’ मोहन बैधले पनि मुठि उठाएर लालसलाम गर्दै ‘भगवान कमरेड, गोलीबाट गोली नै उम्रियोस् है’ भन्दै स्टालिन वेदको ऋचा पाठ गरे ।

जमरा राख्ने विधि विधान सकिएपछि प्रचण्ड र मोहन बैध दुवैजना आफूले रोपेको चीज मात्र उम्रने दावी गर्दै थिए ।

दश दिनपछि

तीनवटै पार्टीले आ आफ्नो पुजा कोठामा जमरा काट्ने समारोह आयोजना गरे । तालीको गड्गडाहटका बीच गिरिजाप्रसाद पुजाकोठामा पसे । तर अचम्म ! पुजाकोठा रित्तै थियो । त्यहाँ माता दुर्गा भवानीले लेखेको एउटा पत्र मात्र थियो । पत्रमा लेखिएको थियो-’ए गिरिजा ! आफै बसेर थोत्रो पारेको कुर्सीको जमरा राखेर तिमीले यो के गरेको ? यो गाइजात्रा हो कि दशै‌ हो भन्ने पनि तिमी थाहा पाउँदैनौ ? तिमी यो कुर्सीमा धेरै बस्यौ । यता आएपछि पनि तिमीलाई एउटा कुर्सी नभइ हुँदैन । त्यसैले यो कुर्सी पनि मैले लिएर गएको छु ।’

उता एमालेले पनि जमरा कोठा खोल्यो । एमालेको पनि जमरा कोठा रित्तो थियो । एमालेलाई पनि दुर्गा भवानीले एउटा चिठी छाडेकी थिइन् । चिठिमा लेखिएको थियो-’नेपालमा संविधानसभाको चुनाव हुने छाँटकाँटै देखिन । हाम्रो देवलोकमा कहिल्यै चुनाव भएको छैन । हामीलाई पनि चुनावको अनुभव गर्न मन लाग्यो । त्यसैले देवलोकमा चुनावका लागि तिमीहरुको मतपत्र लगेको छु । मतपत्रको जमरा राखेकोमा धेरै धेरै धन्यवाद !’

कांग्रेस एमालेको जमरा कोठा रित्तै भएको खबर माओवादीमा पुग्यो । माओवादीका नेताहरु आफ्नो जमराले पनि हावा खायो होला भनी चिन्तित भए । उनीहरुले जमरा कोठाको ढोका खोले।

। तर कांग्रेस एमालेको जस्तो माओवादीको कोठा रित्तो थिएन । माओवादीका नेतागण र वाइसिएल गण ‘वास्तविक आस्तिक हामी हौं, भगवानले पनि हामीलाई नै साथ दिएका छन् भन्ने पुष्टि भयो’ भन्दै दंग पर्‍यो । वाइसिएल टोलीले ‘माता दुर्गा भवानीकि जय’ भन्दै नारा लगायो ।
जमरा छोपिएको डोको खोल्न भनी प्रचण्ड र मोहन बैध अगाडि बढे । प्रचण्ड बोले-’हेर्नुहोला, मतपत्रको जमरा मात्र उम्रिएको छ ।’
मोहन बैधले पनि भने-’मतपत्रको जमरा उम्रिएला भन्ने भ्रममा नपर्नुस्, डोको खोलैं, गोलीको मात्र जमरा उम्रिएको छ ।’
प्रचण्ड र मोहन बैधले एकसाथ डोको उघारे । भित्र गोली र मतपत्र जस्ताको तस्तै थियो, उम्रिएको थिएन । बरु दुर्गा भवानीको एउटा चिठि थियो । चिठीमा लेखिएको थियो-’तिमीहरुले मतपत्र र गोलीको जमरा किन राखेको ? यो कारणले यहाँ स्वर्गलोकमा लेनिन, माओ, स्टालिन र अन्य कम्युनिष्टहरुका बीच ठूलो विवाद भइरहेको छ । कोही भन्छन् मतपत्रको जमरा उमारिदिनुस्, कोही भन्छन् गोलीको उमारिदिनुस् । त्यसैले कि त्यहाँ विवाद मिल्नुपर्‍यो, कि यहाँ मिल्नुपर्‍यो । विवाद साम्य नभएसम्मका लागि यो जमरा निलम्बित गरिएको छ ।’